شرکت مهندسین مشاور سولار یاغان

شهرستان خدابنده

شهرستان خدابنده ، زمانی که زنجان از لحاظ تقسیمات کشوری با عنوان فرمانداری کل شناخته می‌شد، بخش بزرگی از این فرمانداری بوده که بعد از بخش بهار همدان بزرگترین بخش در سطح کشور به شمار می‌رفته است تا اینکه در سال 1348 با تأسیس فرمانداری به شهرستان تبدیل گردید و هم‌اکنون شامل 4 بخش (مرکزی، افشار، بزینه رود، سجاس‌رود) و 7 شهر قیدار، گرماب، زرین‌رود، سجاس ، سهرورد ، کرسف و نوربهار و 8 دهستان، دوتپه سفلا، آقبلاغ سفلا، زرینه‌رود، بزینه‌رود، شیوانات، قشلاقات، خرارود، سجاس‌رود و 268 آبادی می‌باشد.

شهرستان خدابنده یکی از شهرستان‌های استان زنجان با مساحت قریب به 5151 کیلومتر مربع است که از شمال به شهرستان ابهر، از شرق به استان قزوین، از جنوب به استان همدان، از جنوب غربی به شهرستان بیجار و از غرب به شهرستان ایجرود محدود و در حدود 88 کیلومتری جنوب شرق زنجان و 42 کیلومتری سلطانیه واقع شده است.

این شهرستان از نظر توپوگرافی، کوهستانی‌ترین و تا حدودی مرتفع‌ترین منطقه استان زنجان می‌باشد که در ارتفاع متوسط 2050 متری از سطح دریا قرار دارد.

از نظر آب و هوایی دارای اقلیم نیمه مرطوب فرا سرد بوده و اوضاع جوی و شرایط اقلیمی آن بر حسب پستی و بلندی‌ها سخت متغییر است. در ارتفاعات آب و هوا سرد و کوهستانی با زمستانی پر برف و در دشت‌ها خصوصاً در فصل تابستان آب و هوا معتدل و خشک می‌باشد و میانگین دمای سالانه 10/3 درجه سانتی‌گراد بوده و حداکثر مطلق دما 37/0 درجه سانتی‌گراد و حداقل آن به 20/0 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. متوسط بارندگی سالیانه در حدود 428/6 میلیمتر است و حجم میانگین نزولات جوی سالانۀ شهرستان 1857/7 میلیون متر مکعب می‌باشد.

وجود 87 رشته رودخانه بزرگ و کوچک از جمله ؛ رودخانه قزل اوزن(پر آب‌ترین رودخانه استان) شور، تالوار، آجی چای، خرارود و بزینه رود منابع و ذخایر زیر زمینی غنی را برای شهرستان فراهم نموده‌است که احداث سدهای بتنی بزرگ امکان بهره‌برداری بهینه از این آب‌ها را فراهم آورده و مساحت بیشتری از اراضی زراعی زیر کشت محصولات آبی خواهد رفت.

بر اساس آمار موجود، حداکثر میزان آب قابل برداشت از زیر حوزه‌های دو رودخانه قزل اوزن و شور در مجموع 761 میلیون متر مکعب می‌‌باشد. در سال 76 نیز میزان تخلیه کل چا‌ه‌های عمیق و نیمه عمیق، چشمه‌ها و قنوات در حوزه‌های آبریز سجاس‌رود، بزینه‌رود و زیر حوزه های قزل اوزن معادل 307950069 متر مکعب بوده که در صورت بهره‌برداری صحیح از این آب‌ها مساحتی افزون بر صد هزار هکتار زیر کشت آبی خواهد رفت.

شهرستان خدابنده از نظر منابع آبی و نزولات آسمانی به سه حوزه تقسیم می‌شود :

مناطق کم باران و کم آب که قشلاقات و حوزه غرب بخش افشار را تشکیل می‌دهد. رودخانه قزل‌اوزن، تالوار و آجی چای در این منطقه جریان دارد.

یک نوار ارضی که از جنوب شرقی گرماب تا شمال غرب خدابنده امتداد دارد و بخشی از مناطق مرکزی از نظر آب‌های زیر زمینی، رودخانه‌ها، چشمه‌های کوچک و بزرگ نسبتاً خوب بوده و روستاهای این حوزه پر جمعیت و محصولات کشاورزی خوبی دارند.

ارتفاعات، مراتع و مناطقی که از نظر آب حد متوسطی دارند، ارتفاعات که عمدتاً برف گیر بوده و پوشش گیاهی آن‌ها کم است. روستاهایی که در حاشیه ارتفاعات قرار دارند بیشتر به دامپروری و کشت محصول دیم گندم و جو اشتغال دارند. حوزه‌هایی که این شرایط را دارند، در سطح شهرستان پخش هستند.

سدهای خاکی

در سال‌های اخیر جهت بهره‌برداری بهینه از آب‌های سطحی اقدامات خوبی در زمینه احداث سدهای خاکی صورت گرفته که از جمله آن‌ها سد خاکی قانلو با ظرفیت مخزن 2/2 میلیون متر مکعب و سد خاکی محمودآباد با ظرفیت 2/8 متر مکعب را می‌توان نام برد که مجموعاً 500 هکتار از اراضی کشاورزی منطقه تحت پوشش قرار خواهد گرفت. سد خاکی کتله‌خور نیز با ظرفیت 400/000 متر مکعب در دست احداث می‌باشد که جهت آبیاری 50 هکتار بهره‌برداری خواهد شد. با عنایب به وفور رودخانه‌های دائمی و فصلی، کنترل و مهاراین منابع در غنا بخشیدن به سفره‌های زیرزمینی نقش بسزایی خواهد داشت. چنانچه مطالعات لازم صورت گیرد پتانسیل احداث حدود یکصد دستگاه سد خاکی و بند انحرافی در شهرستان خدابنده وجود دارد.

سد تالوار

طرح تالوار در راستای دستیابی به اهداف توسعه اقتصاد ملی و با هدف استفاده بهینه از منابع آب و خاک مطالعه و طراحی شده است. مطالعات طرح در اسفند ماه 1370 شروع و پس از بررسی‌های لازم در دی ماه 1375 طرح سد مخزنی مورد تصویب قرار گرفت. عملیات اجرایی تونل‌های انحراف آب در اسفند ماه 1375 و عملیات اجرایی سد مخزنی و تأسیسات وابسته در اسفند ماه 1381 آغاز گردید.

کل هزینه‌های طرح مبلغ 1/068/267/699/231 ریال برآورد شده و حجم کل مخزن 500 میلیون متر مکعب می‌باشد. آبدهی سالانه برای آبیاری 231 میلیون متر مکعب و مساحت اراضی خالص طرح 32/000 هکتار است.

منطقه خدابنده با وجود وسعت اراضی، تنوع آب و هوایی، نیروهای بالقوه و ارزان، غنای آب‌های سطح الارضی و تحت‌الارضی و بالا بودن متوسط بارندگی برای توسعه کشاورزی بسیار مستعد است. همچنین موفق بودن کشت محصولات بالنسبه صنعتی همچون چغندر قند، ذرت علوفه‌ای، آفتابگردان وغنی و کلزا در مدتی کوتاه شاهد بسیار خوبی بر این مدعاست.

شهرستان خدابنده 1/3 اراضی زیر کشت محصولات زراعی استان را در خود جای داده و از نظر سطح زیر کشت و میزان تولید رتبه اول را در سطح استان دارا می‌باشد. به طوری که با تولید 180 هزار تن گندم در سال به غـله استـان زنجــان معروف شده ‌است.

مزارع یکپارچه، وسیع، منظم و عاری از علف‌های هرز حکایت از استعداد منطقه و علاقمندی کشاورزان دارد. با توجه به آب و هوا و خاک منطقه زراعت غلات در این شهرستان از عملکرد بسیار خوبی برخوردار است. همچنین تولید بذر گندم در سطح 2100 هکتار از اراضی این شهرستان انجام می شود که بذر مورد نیاز استان تأمین می شود.

جهت خارج نمودن کشاورزی منطقه از کشت تک محصولی امکان کشت محصولات استراتژیک مانند سویا، ذرت علوفه ای و دانه ای، آفتابگردان روغنی، چغندر قند، کلزا، بادام زمینی، گلرنگ، سبزیجات صادراتی (گشنیز، رازیانه، زیره) بادام، گردو، سیب، گیلاس، هلو و انگور وجود دارد که در این زمینه اقدامات بسیار مؤثری انجام شده است. به طوری که محصولات باغی سهرورد در سطح کشور از شهرت خاصی برخوردار می باشد.بحمداله در سالهای اخیر با فعالیتهایی که در زمینه های مختلف آموزشی و ترویجی صورت گرفته، همچنین با افزایش حمایت مالی دولت از کشاورزان، کشاورزی منطقه نیز رونق فراوانی پیدا کرده و کم کم از شکل سنتی خارج و به سوی کشت و پـــرورش مکانیـــزه پیش می رود.

محصول کلزا در سطح800 هکتار کشت شده که بالاترین عملکرد را در سطح استان دارا می باشد (6/5 تن در هکتار). همچنین کشت محصولات جدید از جمله زعفران، گل گلایل، و لیلیوم در منطقه با موفقیت انجام شده و توسعه کشت این محصول از برنامه های آتی می باشد. احداث باغ پسته به عنوان یک فعلیت جدید در 6 هکتار انجام شده که عملکرد محصول به طور میانگین 1 تن در هکتار است. همچنین گلخانه ای به منظور پرورش گل لیلیوم اخیراً در شهرستان احداث شده که در سطح 2300 متر مربع فعالیت می کند وگل های تولیدی خود را به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می نماید.

در کنار این فعالیت ها افزایش دامداری های صنعتی و ایجاد مجتمع های کشت و صنعت در سطح شهرستان نیز شکوفایی این منطقه در بخش کشاورزی و دامداری را نوید می دهد. فعالیت سه واحد از این مجتمع ها به شرح ذیل است: مجتمع کشت و صنعت دشت میر به عنوان قدیمی ترین شرکت فعال در زمینه کشاورزی در رشته های زراعت، دامداری، پرورش آبزیان و پرورش محصولات گلخانه ای در سطح 240 هکتار و کارآفرینی 12/000 نفر روز(سالانه) فعالیت دارد. دورگ گیری، اصلاح بذر دانه های روغنی در سطح کلان، تولید بذر هیبرید آفتابگردان، اصلاح و تولید بذور سیب زمینی و گندم از فعالیت های عمده شرکت می باشد. لازم به ذکر است مدیر شرکت که ده سال به عنوان کشاورز نمونه کل کشور و استان انتخاب گردیده، موفق به کسب مدال سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد(FAO) نیز شده است.

مجتمع کشت و صنعت پیوند پرهام نیز با تکیه بر فعالیت باغداری، اقدام به احداث باغ سیب پای کوتاه مالینگ در سطح 340 هکتار نموده که با سیستم قطره ای آبیاری می شود.

مجتمع کشت و صنعت سبز دشت خدابنده با مساحت 1000 هکتار در دو رشته زراعت و دامداری فعالیت می کند که 350 هکتار تحت پوشش آبیاری مدرن بارانی (سنترپیوت) می باشد.

در سال های اخیر پرورش آبزیان با استفاده از آب کشاورزی به عنوان یک فعالیت مکمل و همسو با فعالیت کشاورزی در منطقه رواج یافته که از جمله این فعلیت ها عبارتند از:

پرورش ماهیان سردآبی(قزل آلا) به تعداد 4 واحد و ظرفیت 24/5 تن در سال.

پرورش ماهیان گرمابی(کپورماهی) به تعداد 4 واحد و ظرفیت 23 تن در سال. همچنین به دلیل تنوع آب و هوا و پوشش گیاهی نسبتاً خوب مراتع با مساحت 221200 هکتار، شهرستان خدابنده یک منطقه مستعد در زمینه پرورش زنبور عسل و دامداری به شمار می رود.