شهرستان خرمدره
شهرستان خرمدره به لحاظ تراكم نسبي جمعيت در سطح استان رتبه اول را داراست.اين شهرستان از يك بخش مركزي و دو دهستان به نام الوند و خرمدره و يك شهر به نام خرمدره تشكيل شده است . خرمدره 18 روستاي داراي سكنه است :اردجین- شویر- سوکهریز- اسلام آباد- انجلین- رحمت آباد- قلعه حسینیه- الوند- باغدره- فلج- خلج- ویستان بالا- ویستان پائین- پلاس - نصیر آباد - خلیفهلو- آرانج - پلك 8 روستا دارای دهیاری میباشند.طبق آمار گیری سال 85 این شهرستان دارای جمعیتی 60499 نفری است که معادل 15342 خانوار خواهد بود و جمعیت شهری آن 48398 نفر و روستائی 12101 نفر میباشد .
شهرستان خرمدره در 49 درجه و 25 دقیقه تا 48 درجه و 55 دقیقۀ طول شرقی نصفالنهار مبدأ و 36 درجه و 25 دقیقه تا 36 درجه و 10 دقیقۀ شمالی خط استوا قرار گرفته است. ارتفاع آن از سطح دریا 1575 متر میباشد.مساحت شهرستان 407 کیلومتر مربع میباشد.این شهرستان در قسمت جنوبی استان زنجان واقع شده که از شمال به استان قزوین و از شرق و غرب به شهرستان ابهر و از جنوب به شهرستان خدابنده محدود میشود.منطقۀ خرمدره، منطقهای کوهستانی محسوب میشود.
نام خرم دره برگرفته از موقعيت طبيعی اين منطقه است و چون خرم دره روستای خوش آب و هوا و خرمی واقع شده بود، به اين نام معروف شده است. چنان که از آثار و نوشته های مورخين، جغرافی دانان و سفرنامه نويسان برمی آيد، منطقه خرم دره به واسطه وجود ابهر رود در طول حيات خود همواره منطقه ای آباد و سرسبز بوده است.
سطح اراضی آبی و دیم زیر کشت شهرستان جمعاً 12391 هکتار میباشد که اراضی زیر کشت آبی 7605 هکتار و سطح زیر کشت دیم 4895 هکتار میباشد. مساحت جنگلهای شهرستان 100 هکتار میباشد که 10% مساحت جنگلهای استان را شامل میشود. براساس آمار موجود اینک کل اراضی باغات منطقه 3779 هکتار میباشد.عمده محصولات شهرستان گندم، گردو، انگور، سیب، زردآلو، لوبیا، سیبزمینی، آلو و محصولات جالیزی میباشد.کشت و صنعت دشت خرمدره نیز به عنوان شرکتی فعال در زمینۀ باغداری، کشاورزی و پرورش دام نسبت به تولید عمدۀ محصولات باغی و زراعی و دام و طیور بالاخص جوجۀ یکروزه اقدامات گستردهای معمول داشته و هرساله علاوه بر عرضۀ محصولات به بازارهای داخلی، بخشی از آنرا برای صادرات به بازارهای جهانی عرضه مینماید که مفصلاً در مورد آن در بخشهای بعدی توضیح داده میشود.خرمدره دو رودخانۀ مهم دارد. رودخانۀ قور و چای که از کوههای شمالی شهرستان سرچشمه میگیرد و پس از طی مسیری از شمال به جنوب به رودخانۀ کبیر میریزد. رودخانۀ کبیر نیز از سمت زنجان وارد شهرستان شده و پس از گذر از مناطق مختلف و داخل شهر به سمت ابهر و رودخانۀ ابهر رود وارد میشود.
به لحاظ تولید صنعتی شهرستان خرمدره مقام نخست را در پرورش دام و طیور در سطح استان دارا میباشد. در شهرستان خرمدره در حال حاضر 175 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق برای کشاورزی موجود است.شهرستان خرمدره سالانه 40 تن عسل تولید میکند.از قابلیتهای کشاورزی منطقه میتوان به وجود کشت و صنعت ، امکان ایجاد صنایع تبدیلی در کنار باغات و مزارع ، وجود جادههای در دسترس و ارتباط مناسب با مناطق اشاره کرد . این شهرستان به لحاظ تولید انگور در سطح استان مقام دوم را داراست و سسب قرمز خرمدره توانسته هر ساله با مرغوبیتی که دارد وارد بازارهای جهانی شود.برای توسعۀ کشاورزی منطه، 2 سد خاکی ارزشمند در قسمت شمالی و جنوبی شهرستان احداث و به بهرهبرداری رسیده است. که علاوه بر بهرهمندی بخش کشاورزی تأثیر بسزایی در اکوسیستم منطقه خواهد داشت.
در شهرستان بیش از 30 هکتار از زمینها زیر کشت دانههای روغنی کلزا قرار میگیرد که به طور متوسط سالانه از هر هکتار 2 تن محصول برداشت میشود.محصولات متنوع مانند گردو، زردآلو، بادام درختی، سیبزمینی، سیب، انگور، آلو و ... زینت بخشفضای سبز این شهرستان است به عنوان مثال 288 هکتار از زمینها زیر کشت سیب درختی قرار دارد.