شهرستان ماهنشان
شهرستان ماهنشان از دو بخش مركزي و انگوران تشكيل شده است. بخش مركزي داراي ۳ دهستان به نام های ماهنشان، قزل گچیلو و اوریاد می باشد که در مجموع 62 روستا را شامل می شود. بخش انگوران نیز شامل 2 دهستان به نام های قلعه جوق و انگوران می باشد که این بخش نیز دارای 71 روستاست.
حوزه آبریز ماهنشان– انگوران از زیر حوزه های آبریز رودخانهقزل اوزن می باشد که رودخانه قزل اوزن به طول قریب به 85 کیلومتر در حوزه شهرستانجاری بوده و آورد سالیانه آن بسته به فصول مختلف سال در نوسان می باشد. متوسط آورداین رودخانه در ایستگاه ماهنشان 1371 میلیون متر مکعب در سال می باشد. رودخانهانگوران چای به طول حدود 25 کیلومتر و پس از تلاقی با رودخانه حلب رود در روستایانگوران در حوزه شهرستان جاری و آورد سالیانه آن نیز بسته به فصول مختلف سال درنوسان می باشد. رودخانه قلعه چای(خیرآباد) به طول حدود 20 کیلومتر در حوزه شهرستان جاری و در بعضی از فصول خشک می شود. از رودخانه های فرعی و مهم این حوزه می توانبه رودخانه های انگوران– قلعه چای وابراهیم آباد– دوزکند– پری– لجام گیر اشاره نمود. از بین رودخانه های مذکور تنهارودخانه انگوران دارای ایستگاه هیدرو متری بوده و متوسط آورد سالانه آن در ایستگاهتک آغاج 0/92 میلیون متر مکعب می باشد. رودخانه های جاری در این حوزه دارای دبیپایه دایمی بوده و مهمترین منبع آب کشاورزی روستاهای حاشیه رودخانه محسوب می شود،از بین رودخانه های مذکور رودخانه قزل اوزن اهمیت بیشتری در آبیاری اراضی حاشیه ایداشته و با استفاده از بندهای سنتی و مدرن و ایستگاه های پمپاژ، آب آن مورد بهره برداری قرار می گیرد.
کیفیت آب رودخانه ها تابع سازندهای زمین شناسی، مسیر جریان و میزان دبیرودخانه می باشد بطوری که با کاهش تدریجی دبی رودخانه و مدت جریان در یک منطقه خاصکیفیت آب نیز تغییر می کند ولی در هر صورت با توجه به نوع کشت و محصولات محدودیتیاز لحاظ کشاورزی ایجاد نمی کند. لازم به توضیسح است که بجز رودخانه اصلی قزل اوزنرودخانه های فرعی موجود در فصل آبیاری فاقد دبی خروجی بوده و اکثرا بعلت بهرهبرداری بصورت منقطع در می آیند. این حوزه از شمال با شهرستان میانه، از شمال غرببه شهرستان هشترود از آذربایجان شرقی، از غرب به شهرستان تکاب از آذربایجان غربی واز جنوب و جنوب غرب به شهرستان بیجار و از جنوب شرق به شهرستان ایجرود و حوزهرودخانه آن و از شرق نیز به حوزه آبریز زنجانرود محدود می گردد. از کوه های مرتفعو مهم منطقه می توان کوه های بلقیس، دوه یاتاقی، صندوق سندران، قزل گونی، قراول،تکه قیه و قرا داغ را نام برد .
درخصوص مساحت اراضی زیر کشت محصولات زراعی سه منطقه ماهنشان، پری و دندی درمجموع 78663 هکتار می باشد که از این مقدار سالانه 25000 هکتار به صورت آیش دیم،40475 هکتار کشت دیم و 13188 هکتار کشت آبی را به خود اختصاص می دهد اراضی زیرپوشش باغات شهرستان بالغ بر 5000 هکتار می گردد و تا افق 10 ساله 94-83 بالغ بر10000 هکتار تخمین زده می شود.
موقعیت جغرافیایی هر منطقه تاثیر مستقیمی بر شرایط آب وهوای آن دارد. با توجه به آمار بدست آمده از ایستگاه های هواشناسی منطقه، در طبقه بندی سیستم هایهواشناسی، حوزه مطالعاتی مذکور دارای آب و هوای کوهستانی و نیمه خشک می باشد. ازایستگاه های هواشناسی منطقه می توان ایستگاه انگوران به طول جغرافیایی´37 و °47 وعرض جغرافیایی´37 و° 36 و ارتفاع 1900 متر از سطح دریا و ایستگاه مشمپا به طولجغرافیایی´ 39 و° 47 و عرض جغرافیایی´58 و °36 و ارتفاع 1200متر از سطح دریا نامبرد همانگونه که از ارتفاع این دو ایستگاه بر می آید دو ایستگاه مذکور در دو منطقه نسبتا متفاوت ارتفاعی قرار دارند بطوریکه ایستگاه انگوران در ناحیه کوهستانی ومرتفع و ایستگاه مشمپا در بخش نسبتا پست و کم ارتفاع واقع است.
متوسط بارندگی سالیانه در ایستگاه انگوران 364 میلی متر، حداقل مطلق دما 25-درجه سانتیگراد و حداکثر مطلق دما 38 درجه سانتیگراد می باشد، همچنین در ایستگاهمشمپا متوسط بارندگی سالیانه 245 میلی متر، حداقل مطلق دما 28- درجه سانتیگراد وحداکثر مطلق دما 44 درجه سانتیگراد می باشد. جمع بندی اطلاعات از ایستگاه هایمختلف نشان می دهد بارش متوسط سالیانه حدود 248 میلیمتر می باشد. تفاوتهای دیده شده در آمار و اطلاعات این دو ایستگاهنشان می دهد که شرایط آب و هوایی در نقاط مرتفع و کم ارتفاع تا حدودی متفاوت است.طبق بررسی های بعمل آمده از ایستگاه های هواشناسی این حوزه در مناطق کوهستانی عمدهبارشهای جوی بصورت برف و در مناطق پست و کم ارتفاع و حاشیه رودخانه قزل اوزن بصورت باران می باشد .میزان تبخیر در حوزه مطالعاتی را مستقیما از طریق طشت های تبخیراندازه گیری می کند که با بررسی نتایج بدست آمده در ایستگاه انگوران سالانه 6/1821میلی متر و در ایستگاه مشمپا متوسط تبخیر سالانه 2178 میلی متر است که می توان گفت میزان تبخیر در بخش های کم ارتفاع و پست بیش از نقاط مرتفع می باشد. لازم بذکر استمیزان تبخیرهای گزارش شده مربوط به ماه های گرم و نسبتا گرم می باشد و در روزهاییخبندان سال اندازه گیری میزان تبخیر مقدور نمی باشد . خلاصه اطلاعات جوی شهرماهنشان که استخراج شده از اطلاعات هواشناسی ده ساله از سال 1376 تا 1385 می باشددر جدول ضمیمه آورده شده است.
اين شهرستان داراي زيستگاه و محيط هاي طبيعي حيات وحش منطقه حفاظت شده انگوران با مساحت 125 هزار هكتار داراي انواع گونه هاي قوچ،ميش ارضي، بز كوهي،خرس قهوه اي، روباه و خوك، انواع پرندگان وحشي و… مي باشد. همچنين پناهگاه حيات وحش بخش انگوران يكي از زيستگاههاي مهم و با ارزش قوچ و ميش وحشي است كه داراي مساحت 35 هزار هكتار بوده و در محدوده منطقه حفاظت شده انگوران قرار گرفته است اين پناهگاه بدليل دارا بودن موقعيت ويژه و منحصر به فرد اكولوژيكي و پوشش گياهي مناسب از گونه هاي مختلف و با ارزش منطقه امني براي مهاجرت احشام وحشي وپرندگان مختلف ايجاد نموده است.
مقالات مرتبط
